Bilinçli Farkındalık Nedir?
Bilinçli farkındalık bireylerin dikkatini yönetme becerisi olarak tanımlanabilir. Bu süreçte kendine tarafsız ve nazik olmak önemlidir. Günlük hayatta, vücudumuzun, nefesimizin, duygularımızın, düşünlerimizin ve davranışlarımızın farkında olmak ve bunları yargılamadan gözlemleyebilme becerileri olarak düşünülebilir.
Bilinçli Farkındalık Ne Değildir?
Sadece gevşeme ve meditasyon tekniği değildir. Bilinçli farkındalık egzersizleri stres düzeyinin azalmasına yardımcı olur fakat ana amaç dikkat yönlendirme becerilerinin gelişmesidir. Düşünce ve duygularımıza olduğu gibi bakabilme becerisidir. Dikkatimizi bir büyüteç gibi kullanıp olanı olduğu görme ve kabul etmedir. Bu nedenle olumlama ve pozitif düşünme gibi bir teknik değildir. İnsan zihninde gün içinde 50-60 bin düşünce gelip geçmektedir. Genellikle bu düşünceler geçmiş veya gelecek ile ilgilidir. Amaç bu düşünleri durdurmak veya bastırmak değil, sakince izleme ve fark etme pratiği yapmaktır. Diğer bir amaç da geçmiş ve gelecek arasında gidip gelen zihni, şimdiki ana odaklama şeklindedir. Bilinçli farkındalığı, dikkatini nazikçe şimdiki ana getirme pratiği olarak da tanımlayabiliriz.
Çocuklar için Bilinçli Farkındalık
Okul öncesi çocuklarda iki yaştan itibaren bilinçli farkındalık aktiviteleri yapılabilir. Nefes alma pratikleri yapılabilir. Bu nefes alma tekniği anlatılırken kurbağa metaforundan yararlanılabilir. Kurbağalar uzun süre hareketsiz oturma ve çevresinde olanları sadece duyularıyla hissetme konusunda başarılılardır. Çocuklar kurbağanın nefes alış-verişini dışarıdan kolayca fark edebilirler. Ek olarak, dinleme oyunu adı altında 30 saniye kadar sessizce etrafındaki sesleri dinlemek ve bu sesler hakkında sohbet etmek dikkatlerini şimdiki ana yoğunlaştırmalarına yardımcı olabilir. Diğer bir etkinlik beden tarama şeklindedir. Yönergeler; “Ayağına dokun, nasıl bir his? Sıcak mı? Soğuk mu? Ne hissediyorsun?” şeklinde olabilir. Bu etkinlikler sayesinde dikkati, bilinçli olarak yönlendirme çalışmaları yapılmış olur.
Bilinçli Farkındalık Çalışmalarının Faydaları
Araştırmalar, uzun süreli bilinçli farkındalık pratikleri yapan kişilerin dikkat artışının ve karar verme mekanizmasının geliştiğini göstermektedir. Buna ek olarak sosyal farkındalık ve öz güven konusunda çocukların becerilerini destekler niteliktedir. Çocuklar öfke ve korku gibi yoğun duygular deneyimlerken, doğru nefes alma ve diğer teknikler ile çocuğun öz düzenlemesine yardımcı olmaktadır.